ชื่อวิทยาศาสตร์ : Strychnos roborans A.W. Hill., S. lucide R. Br.
ชื่อเรียกอื่น : พญามือเหล็ก, ย่ามือเหล็ก (กระบี่), กะพังอาด, เสี้ยวดูก (เหนือ)
ชื่อวงศ์ : STRYCHNACEAE
ลักษณะ : ลำต้น: เป็นพรรณไม้ยืนต้นแกมเถาขนาดกลาง ลำต้นจะมีความสูงมากใบ: จะออกตรงข้ามกัน แต่ไม่มีใบเลี้ยง ลักษณะใบจะโตเป็นรูปไข่ ผิวใบเป็นมันมีความยาวประมาณ 8-20 เซนติเมตร คล้ายใบแสลงใจดอก: จะออกเป็นช่อสวยงามมากผล: จะมีลักษณะกลมโตเท่าผลส้มเกลี้ยง เป็นสีเหลืออ่อนแกมสีน้ำตาล ส่วนเมล็ดนั้นจะมีลักษณะคล้ายก้อนกรวดโตประมาณ 2.5 เซนติเมตร และมีขนสีน้ำเงินปกคลุม เมล็ดจะมีรสขมมาก และถ้าแก่จะแข็งมาก ผลหนึ่งจะมีเมล็ดประมาณ 12-24 เมล็ด
การกระจายพันธุ์ :
ช่วงเวลาการออกดอก :
ประโยชน์ :
แก่นและเนื้อไม้ รสขมเมาเล็กน้อย ดับไข้จับสั่น ดับพิษไข้ แก้กระษัย แก้โลหิต ลดความร้อน ฝนทาศีรษะ แก้รังแค
ราก รสขมเมา แก้ไข้เรื้อรัง แก้ไข้มาลาเรีย
เมล็ด แก้อหิวาตกโรค เป็นยาบำรุง แก้อัมพาต กระตุ้นประสาทไขสันหลัง เป็นยาเบื่อหนู สุนัข กระตุ้นความรู้สึกทางเพศ
ใบ รสขมเมาแก้ฟกบวม
เปลือก แก้อหิวาตกโรค เป็นยาบำรุง แก้อัมพาต กระตุ้นไขสันหลัง
ไม่ระบุส่วนที่ใช้ ตัดไข้ ดับพิษกระษัยโลหิต เป็นยาอยู่ไฟ ดับพิษไข้ ดับพิษโลหิตไข้จับสั่นเรื้อรัง แก้ปวดบวม แก้ไข้เพื่อดี แก้ละเมอเพ้อพก